Endüstri 4.0  teknolojisinin yaygınlaşması ile  insan zekası yerine  yapay  zeka ile çalışan  makineler,  otonom sistemler ve robotik yapılar kullanılmaya başlanmıştır. 4. Sanayi devrimi ile günümüzde kullanılan bilgisayar ve klasik otomasyon sistemlerin yerini,  sistemleri kontrol etme kabiliyetine sahip, makine öğrenme algoritmalarıyla geliştirilmiş olan robotik sistemler almaktadır. 4. sanayi devrimi avantaj ve dezavantajları ile gelmekte olup,   değişime  hazırlıklı olanlar, geleceği iyi okuyanlar bir adım önde olacaktır. Şimdiden hayatımızda etkili olmaya başlayan geleceğin teknolojilerinin bazıları  şunlardır. 

1-          INTERNET OF THİNGS (IOT)  ( NESNELERİN İNTERNETİ)

Nesnelerin interneti (Internet of Things, kısaca IoT), fiziksel nesnelerin birbirleriyle veya daha büyük sistemlerle bağlantılı olduğu iletişim ağıdır. Çeşitli haberleşme protokolleri sayesinde birbirleri ile haberleşen ve birbirine bağlanarak  bilgi paylaşarak akıllı bir ağ oluşturan cihazlar sistemi olarak tanımlanmaktadır. Başka bir ifadeyle; İnternet üzerinden veri toplayan veya ileten, birbirine bağlı televizyonlar, termostatlar, ev güvenlik sistemleri, robotlar, ATM’ler, kola makineleri veya  petrol kuleleri  gibi cihazları  kablolu ve kablosuz ağlar aracılığıyla kontrol ve kumanda  eden teknolojiyi ifade etmektedir. Bugün internete 10 milyar cihazın bağlı olduğu tahmin edilmekte ve bu sayının 2020'de  50 milyara ulaşacağı öngörülmektedir. 

2-      DATA SCİENCE ( VERİ BİLİMİ)

Data Science, genel olarak, veriden bilginin çıkarılmasıdır.  Veri bilimi, çeşitli uygulamalar sayesinde var olan veriyi kullanıp, işleyip  yeni veri uygulamaları yaratma olarak tanımlanmaktadır. Veri bilimi özetle, çok büyük miktardaki verinin hızlı ve etkili bir şekilde incelenmesi ve anlamlandırılmasına verilen addır. Özellikle büyük miktarda veri  veya bu oranda verilere erişebilen firmalar için veri bilimi her geçen gün önem kazanmaktadır. Veri bilimini yoğun olarak kullanan sektörler arasında finans ve sağlık sektörü yer almaktadır.

3-      MİCROSERVİCES ( MİKROSERVİSLER) 

Günümüz de Servis Odaklı Mimari (SOA)  ile geliştirilmiş büyük projeler, günün  ihtiyaçlarına  göre arayüz ve fonksiyon olarak sürekli gelişmekte ve büyümektedir. Sürekli büyüyen bir sistemde değişiklik yapmak, yeni özellikler eklemek, yazılım ekibine katılan yeni bir kişiye  sistemi anlatmak ve sisteme yeni fonksiyonlar kazandırmasını beklemek, her hangi bir hata ile karşılaşıldığında hata bulmak ve çözmek  zor olmaktadır.  Bu gibi sorunları minimize etmek veya ortadan kaldırmak amacıyla  Mikroservisler  fikri ortaya atılmıştır. Mikroservisler, bir ürün kataloğu, fiyat listesi, çevrimiçi ödeme sistemi veya bir müşteri veritabanı  gibi belli işe odaklanan  küçük ve modüler uygulamalardır. eBay, Amazon, Twitter ve  PayPal  gibi birçok firma  tek parçalı mimariden mikroservis mimarisine geçmiştir.

4-      APIS ( UYGULAMA PROGRAMLAMA ARAYÜZLERİ)

Programlamada "uygulama programlama arayüzü" (API), yazılım uygulamaları inşa etmek için takip edilen rutinler, uygulanan protokoller ve kullanılan araçlar bütünüdür. API bir yazılımın işleyişi, girdileri, çıktıları ve altında yatan türleri ifade etmektedir. Basit bir anlatımla  API'lar iki ayrı veri tabanının , yazılımın sorunsuz ve hızlı bir şekilde konuşmasını sağlayan yapılar bütünüdür. İnternet üzerinden otobüs bileti alırken, online seyahat sitesi, seçtiğimiz kriterlere göre bize birkaç otobüs firmasının bulunduğu seçenekler listesi çıkartmaktadır . Bize bu verileri sağlayabilmesi  için tüm şirketlerin API'larından bilgi almaktadır. Girilmiş olan kriterlerle otobüs firmasından sefer bilgilerini istemektedir.  Otobüs firmaları ise istenen veriyi online seyahat sağlayıcısı siteye göndermektedir .Bu örnekte olduğu  gibi  veri ve cihazlar arasındaki etkileşim API ile sağlanmaktadır. Facebook, Google Maps, Twitter, YouTube ve AccuWeather yoğun olarak API kullanan  firmalardır.

5-      AUGMENTED REALİTY  ( ARTTIRILMIŞ GERÇEKLİK)

Artırılmış gerçeklik (AR)  çevremizdeki düzlemler veya objelerin üstüne mobil cihazlarla sayısal bilginin yerleştirilmesi teknolojisidir. Her gün çeşitli yeniliklerle karşımıza çıkan ve her geçen gün daha fazla aşina olduğumuz artırılmış gerçeklik teknolojisi, daha önceki yazımda  bahsettiğim  sanal gerçekliği daha dokunabilir ve canlı bir hale getiren bir uygulamadır. Pazarlama, Sanat galerileri, reklamcılık , basılı habercilik , eğitim , oyun ve eğlence dünyasında artırılmış gerçeklik teknolojileri kullanılmaya başlanmış olup, gelecekte çok daha yoğun kullanılması öngörülmektedir. İKEA, Pokemon Go, L’Oréal Paris Makeup Genius , Marshall Visualizer, Pepsi Max Bus Shelter  bilinen AR  uygulamalarıdır. AG eğitim alanında da   yoğun olarak kullanılmaya başlanmıştır. AG ile yapılan eğitimler gerçek hayatla entegreli olduğu için herhangi bir hata payı bulunmamaktadır. Bu durum  AG’yi cezbedici bir hale getirmektedir. Mesela pilotların uçak kullanma eğitiminde AG teknolojisi kullanılmakta ve böylece ortaya çıkabilecek teknik hataların önüne geçilmektedir. Sağlık alanında da kullanımı yaygınlaşmakta olup,  riskli ameliyatlarda   AG tercih edilmektedir.  

6-      MACHİNE LEARNİNG ( MAKİNE ÖĞRENMESİ)

Makine Öğrenmesi (Machine Learning), matematiksel ve istatistiksel yöntemler kullanarak geçmişteki verileri inceleyerek gelecek için tahminlerde bulunan ve muhtemel problemlere çözüm arayan bir çalışma alanıdır. Başka bir deyişle mevcut verilerden çıkarımlar yaparak bilinmeyene dair tahminlerde bulunan yöntem paradigmasıdır. Yüz tanıma, belge sınıflandırma, spam tespiti, el yazısı tanıma ve borsa çözümleyicisi bugün için kullanılan  belli başlı Machine Learning uygulamalarıdır. 

7-      BLOCKCHAİN ( BLOK ZİNCİRİ)

Blockchain, İnternet üzerinden alışveriş  yada parasal işlemler yapıldığında  işlemlerin daha güvenli ,  başkaları tarafından değiştirilmesi mümkün olmayan,  belli  bir merkeze bağlı olmadan alıcı-satıcı arasında aracısız bağlantı yapılmasını sağlayan bir teknolojidir. Başka bir ifade ile sanal para Bitcoin  gibi dijital para birimlerinin alt yapısını oluşturan teknolojidir. Blockchain'in tasarımı gereği  geriye  dönük verilerin değiştirilmesi mümkün değildir ve bu yönüyle güvenilir bir yazılımdır. Finans sektörü başta olmak üzere birçok farklı sektörde devrim niteliğinde çözümler sunan Blockchain teknolojisi, hız ve şeffaflığı artırırken, aynı zamanda maliyetleri de düşürerek bilhassa  finans sektöründe para transferi dahil birçok alanda yenilikler getireceği  öngörülmektedir.

8-      CHATBOTS ( KONUŞAN ROBOTLAR)

Bot, robot'un kısaltılmış hali olup, bir aktiviteyi yerine getirmekten sorumlu olarak  otomatik çalışan yazılımlardır. Botların temel amacı insanları taklit ederek, insan aktivitelerini kendi başlarına daha hızlı şekilde gerçekleştirmeleridir. Botlar sayesinde bir insanın saatlerce uğraşacağı işlemleri yalnızca birkaç dakika ve hatta saniye içerisinde gerçekleştirebilmek mümkün olmaktadır. Chatbot ise  kelime anlamı olarak chat ve  robot  kelimeleri kısaltılarak elde edilmiş terimdir. Firmalar ile  tüketiciler arasında 24 saat iletişim imkanı sağlayan, belirli parametrelerle önceden hazırlanan ve öğrenen yapay zeka kodlamasına sahip sohbet yanıtlayıcıdır. Café Nero, Getir, Mango, AXA Sigorta, MNG Kargo, Hilton Oteli ve Pizza Hut chatbot uygulamaları kullanan firmalardan bazılarıdır.

9-      DRONES ( İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI)

Drone, İngilizce'de erkek arı manasına gelmektedir. Günümüzde insansız hava araçları anlamında kullanılmaktadır. Wi-Fi teknolojisi ile çalışan, uzaktan kumandayla kontrol edilebilen; belli bir mesafeye çıkıp, şarjı yettiği sürece havada çekim yapabilen ARDrone ve DJIPhantom  en tanınmış olanlarıdır. Drone’lar yerden yaklaşık 6 metre yüksekliğe kadar sabit uçuş modunda uçup, 50 metre yüksekliğe kadar çıkabildiğinden;  şehirlerin kuş bakışı görüntüleri bu ürünler sayesinde çok rahat kaydedilebilmektedir. Hatta bu tarz videoların bir arada bulunduğu  travelbydrone  adında bir platform da bulunmaktadır. Bu sitede İstanbul’un da aralarında yer aldığı  2500 adet şehir tanıtım videosu yer almaktadır. Drone'lar 2.4 GHz frekans bandında dört kontrol kanalıyla kablosuz şekilde çalışmaktadır. Bu frekans sisteminin tercih edildiği kumandalar şifreleme sistemiyle birbiriyle eşleşmektedir. Drone' lar,  kısa mesafe taşımacılık, arama kurtarma ve güvenlik gibi alanlarda kullanılmaktadır. 

10-   AUTONOMOUS VEHİCLES ( SÜRÜCÜSÜZ  ARABALAR)

Autonomous Vehicles , İnsan desteği olmadan çevresini algılayan ve navigasyon ve yönlendirme yeteneğine sahip araçlara verilen addır. Otonom araçlar, Lidar, GPS, odometri ve bilgisayar sistemlerini kullanarak çevreyi algılayan,  gelişmiş kontrol sistemleri sayesinde  uygun yolu bulabilen, engelleri ve tabelayı  yorumlayabilen algoritmalara sahiptirler. Dünyanın önde gelen araç ve teknoloji firmaları, gelecekte yoğun olarak kullanılacak olan sürücüsüz arabalar üzerine  çalışmalarını sürdürmektedir. 

Sonuç olarak;

Gelecekte yaygın olarak kullanılacak olan, hayatımızı şimdiden etkilemeye başlayan  geleceğin teknolojilerini  yakından tanımak, teknolojinin getireceği  değişime hazırlıklı olmak, bu alanda farkındalık oluşturmak ve çocuklarımızı bu alana yönlendirmek , geleceğimiz açısından önem arz etmektedir. 

Kaynaklar;

-Türkiye Endüstri 4.0 platformu

-Digitaltalks.org

-Mustafa  Acungil Blogspot

-Ayhan Uğur Blogspot

-Gökhan Gökalp Blogspot

-ODTÜ Bilgisayar Topluluğu

-Industryolog  Akademi

-Emre Aladağ Blogspot

-Tvtekno

-Webrazzi